Kamu Davasına Katılma PDF indir

Kamu Davasına Katılma Kısa Özet

Bu çalışma, 2013 senesinde Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Prof. Dr. Veli Özer Özbek, Doç. Dr. Koray Doğan ve Doç. Dr. Serkan Ayan’ın olduğu tez jürisi önünde yüksek lisans tezi olarak sunulmuş ve oybirliğiyle kabul edilmiştir. Çalışmanın 2019 senesinde yayımı için güncellemesi yapılmış, bunun bunun yanında çalışma içerik olarak da güçlendirilmiştir.

Ceza yargılamasına değişik bir bakış açısının hâkim olmasıyla, geleneksel ceza muhakemesinde ikinci planda kalan mağdura ve suçtan zarar görene, soruşturma ve kovuşturma evresinde tanınan haklarla birlikte yargılama sürecindeki pasif kimliğinden uzaklaşma imkânı tanınmıştır. Tanınan bu haklar, artık mağdur ve suçtan zarar görenin yargılama sürecinde karakterinin değiştirilmesi, somut olayın çözümü ve maddi gerçeğin görülmektedirtılması yönünden yalnızca bir delil aracı olmanın dışına çıkartılması yönündeki isteğin göstergesidir.

Çağdaş ceza yasalarında şüpheli yahut sanığın sahip olduğu hakların bunun yanında mağdur haklarının da düzenlenmesi, ceza muhakemesinin bütününe hâkim olması gereken temel prensiplerden birisi olan silahların eşitliği ilkesinin hayata geçirilmesinin sağlanmasında da mühim bir adımdır. Keza silahların eşitliği ilkesi, ilk kez zanlının/sanığın hakları ile savcının yetkileri içinde bir dengenin sağlanmasını amaçlarken, ilkenin ikinci görünümü de sanık ve mağdur içindeki denge yönünden ortaya çıkmaktadır. Burada sanık yönünden söz konusu olan tehlikeliliğin fazlalığı göz önünde bulundurulduğunda; mutlak anlamda bir eşitlikten bahsedilemese de mağdurun ceza hukuku içinde muhafaza edilmesinın gerekleriyle sınırlı olarak bir denge sağlanmaya çalışılmalıdır.

Mağdura, suçtan zarar gören gerçek ve tüzel bireylere ve malen sorumluya ceza yargılama sürecinde tanınan en mühim imkânlardan biri, zarara uğradığü suçla alakalı olarak açılmış olan ceza davasına katılabilmeleridir. Böylelikle katılma hakkına sahip olan bireylere, davanın gidişatına bir nebze de olsa etkide bulunabilme imkânı verilmiş olmaktadır.

Mağdur, suçtan zarar gören gerçek ve tüzel bireyler ile malen sorumlu olanların, kovuşturma evresinin her aşamasında hüküm verilinceye kadar, failin cezalandırılması yönündeki isteklerini altını çizerek, bireysel iddia makamı sıfatıyla ve kendilerine muhakeme hukukunca tanınan haklarla donatılmış biçimde iddia makamının yanında yer almaları olarak tanımlanabilecek *kamu davasına katılma* kurumu, günümüz ceza muhakemesi hukukunda mağdurun ön plana çıkmasıyla birlikte mühim hâle gelmiştir. Sadece ülkemizde değil, diğer ülkelerin yasalarında da kendine yer bulan kurum, bireylerdeki adalet duygusunun tatmin edilmesinde mühim bir role sahiptir. Yargılama sonunda verilen hükümle, bir nevi kendinden özür dilenmiş hissini yaşayan mağdur yahut suçtan zarar gören, tekrar mağduriyete uğrama korkusundan uzaklaşacak ve bizzat içinde olduğu başka bir ifadeyle dâhil olduğu yargılama sürecindeki bu şeffaflık sebebiyle, yargılama makamlarına olan güveni de artacaktır.

Çalışmamızın inceleme konusunu da arz ettiğimiz bu hususlar sebebiyle suçtan doğan mağduriyetin giderilmesinde mühim araçlardan birisi olan *kamu davasına katılma* kurumu oluşturmaktadır. Kamu davasına katılma, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun dördüncü kitabının ikinci bölümünde; 237-243. maddeleri içinde düzenlenmektedir. Söz konusu hükümlerde, katılma talebinde bulunabilecek şahısların kimler olduğuna, katılma talebinin zamanına, katılma talebinin nasıl gerçekleştirileceğine yani usulüne, katılanın bu sürede sahip olduğu haklara, katılmanın asıl davaya olan etkisine ve katılmanın hükümsüz kalmasına ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır.

Kamu davasına katılma, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmaksızın ve suçlar içinde herhangi bir ayrıma gidilmeksizin, her suç yönünden olabilecek olabilecek biçimde düzenlenmiştir. Bu durum, ülkelerde birbirinden değişiklik arz edebilmektedir. Çalışmamızda, farklı ülkelerin davaya katılmaya ilişkin düzenlemelerine de yer verilmiş bulunmaktadır.

Bu çerçevede çalışmamız genelde üç bölümden buluşmaktedir. Birinci bölümde; katılma terimi-kavramı, katılmanın tanımı, hukukî niteliği, gerekliliği, tarihi gelişimi ve karşı karşıya geldirmalı hukuktaki yeri üzerinde durulmuş, ikinci bölümde; kamu davasına katılmanın koşulları ve usulü incelenmiş, son kez üçüncü bölümde ise kamu davasına katılmanın ortaya koyduğı sonuçlar ve katılan sıfatını bittiren hâller ele alınmıştır. Söz konusu bölümlerde 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’ndaki düzenlemelerin, Mülga 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’ndaki düzenlemelerle karşı karşıya geldirılması yapılmaya çalışılmış; bununla birlikte açıklamalar yapılırken, doktrindeki görüşlere ve uygulamada oynadığı mühim rol sebebiyle alakalı mahkeme kararlarına da yer verilmeye özen gösterilmiştir.

Kamu Davasına Katılma PdF indirmek için Tıklayın